| فلزجو FelezJoo https://www.felezjoo.com/ |
|
| هنر فلز کاری در دوره هخامنشی https://www.felezjoo.com/viewtopic.php?f=26&t=2754 |
صفحه 1 از 1 |
| نویسنده: | Generator [ شنبه 6 تیر1394 - 10:28am ] |
| عنوان پست: | هنر فلز کاری در دوره هخامنشی |
هنر فلز کاری در دوره هخامنشی معادن فلزدر دوره هخامنشی در آذربایجان مس،سرب ،نقره ، لاجورد به دست می آمد.(1ـ ک . سیر تکاملی تولید آهن و فولاد در ایران وجهان .ن . ناصر توحیدی ص 57) در گیلان ومازندران شمشادوآهن به دست می آمد. در باختر ،مس،سرب وبعضی از فلزات به دست می آمد. در آن طرف جیحون طلا به دست می آمد . در مغرب دریاچه ارومیه ،مس وآهن به دست می آمد. در پارس وبختیاری ،مس سرب ونقره به دست می آمد. در هند ،خاک طلا ،ادویه جات وعطریات به دست می آمد. در ارمنستان وکاپادوکیه،مس،سرب وابزار آلات فلزی به دست می آمد. درآشور ابزارآلات فلزی، اسلحه وپارچه های بافته شده از ملیله دوزی ومنبت کاری به دست می آمد. در لیدیه ،ظروف طلاومجسمه های فلزی به دست می آمد. در حبشه ،عاج وچوبهای قیمتی وبلور به دست می آمد. باید بدانیم که اینها تنها چیزی نبود که از ایالتهای مختلف به دست می آمد وتجارت منحصر به اینها نبود. آثار فلزی هخامنشیان 1* بیشترین آثار به دست آمده از دوره هخامنشیان در کاخ ها و مناطق ساتراب نشین های تابع این سلسله بوده است که از نظرآثار یافته شده درکاخ ها می شود به کاخ های و باقیمانده های کاخ پاسارگاد کورش و تخت جمشید در شیراز ، کاخ آپادانا در شوش ، واز نظر مناطق ساتراب نشین می شود از گنجینه همدان ، و گنجینه جیحون ، به عنوان مثال می شود نام برد و تقسم بندی کرد . هنرفلز کار هخامنشیان وابسته به اقوام تابعی چون مادها ، مانایی ها ، سکایی ها ، هندی ها ، عیلامی ها ، پارتی ها و...... بود که این اقوام هم در نقش برجسته های کاخ آپادانای تخت جمشید در حال آوردن هدیه های از فلزات و اشیای دیگری هستند که سند مهمی در اثبات این ادعا ست. در بیشترکتابهای که در زمینه فلز کاری دوره هخامنشیان نوشته شده این مسئله ذکر شده و هر کدام از کتابها به گونه ای فلز کاری دوره هخامنشیان را منشاء یکی از این اقوام می داند ولی بیش تر از همه این اقوام مادی،آشوری، هندی، سغدی، بلخی ، مصری هستندکه نام برده شده اند. حتی در سنگ نوشته کاخ آپادانای شوش خود داریوش نیز از مصری ها ومادی ها نام می برد. هندی ها در به دست آوردن خاک طلا که در نقش بر جسته پلکان آپادانا این قوم را در حال حمل کردن کیسه ای نشان می دهد که (1ـ ک. تاریخ وتمدن ایران در دوره هخامنشیان .ن . عباس قدیانی .ص . 237و238)به نقل از مفسران این کیسه خاک طلا است .پس به این نتیجه رسیده اند که خاک طلا از هند استخراج می شده است . و یا در مورد آشوری ها به خاطر تشابه آثاری به دست آمده و هنر فلز کاری آشوری این اشیاء را به آشوری نسبت می دهند ویا مادها که از اقوام مهم در استخراج و استحصال فلزات و فن فلز کاری به شمار آورده اند. که البته این اقوام هم از اقوام پیشین خود این صنعت وهنر رابه یادگار به امانت نگهبان بوده اند. کاخ پا سارگاد 1* به کمک نقشه بازسازی شده ی این اثر که توسط کورش کبیر هخامنشی ساخته شده.؛ می توان به تصویری ازاین بنای با شکوه دست یافت . در قسمت اصلی ساختمان و در جنوبی غربی ، در اطرف حیاط ، انبارهای بزرگ ساخته شده بود در الواح دیوانی که به خط عیلامی از تخت جمشید به دست آمده به خزانه ی پاسارگاد هم اشاره شده است . مثلاً کارگران ابواب جمعی ، ثویه یئوده رییس خزانه دار ی کل در این خزانه انجام وظیفه می کرده اند . همچنین پوست بز و گوسفند های ذبح شده تحویل این خزانه می شده است . روی هم رفته می توان گفت هر چند در زمان هخامنشیان به خاطر امنیت زیاد ، آبادی ها نیازی به برج و باروی نداشتند ، ولی انبار ها و تاسیسات ذخیره خوراک ا صلی مردم برای روزهای مبادا ، در پشت دیوارهای مطمئن نگهداری می شده است . این کاخ بعد از کوروش در زمان داریوش تکمیل شده و کاخ دوم ناتمام کوروش را داریویش شاه به اتمام رسانید و تکمیل ساختمان باغ بزرگ و سرسبز پاسارگاد با جوی های روان بسیارو کاخ ها و کوشک های ضمیمه آن نیز باید به وسیله داریوش انجام گرفته باشد کاخ شوش سرمای سخت زمستانی فلات ایران ، به زودی داریوش را وادار به بنای کاخ دیگری در شوش کرد تا کاخ زمستانی او باشد . این کاخ نخستین مجموعه ی ساختمانی است که شالوده ی آن را داریوش ریخته و به همین سبب برای زیبا یی و استحکام آن از هیچ تلاشی فرو گذار نشده است . این کاخ را بر خلاف ساختمان های آجری متداول در شوش با سنگ ساخته اند داریوش خود در سنگ نبشته ی معروف خود که خوش بختانه به خط میخی فارسی باستانی ، عیلامی ، و بابلی به دست ما رسیده است از تدارکات ساختمان سخن می گوید و این امکان را فراهم می آورد تا تصویری از اجرا و تزئین آن به دست آوریم . متن سنگ نبشته:1* «این کاخ که در شوش ساخته ام از راه دور مصالح و زیور ؛آن آورده شد.زمین به طرف پایین برداشته شد . تا در زمین به سنگ رسیدم . چون کندو کوب انجام گرفت پس از آن شفته انباشته شد در بخشی به گودی 40 ارش و در بخشی به گودی 20 ارش ، روی آن شفته کاخ بنا شد و زمین که کنده شد و شفته که انباشته شد و خشتی که مالیده شد آشوری ها آن را تا بابل آورداند از بابل کارگران یونانی تا شوش آوردند چوب « یا کا »از قندهار و کرمان آورده شد زری که در ان جا به کار رفته از سارد و بلخ آورده شد . سنگ گران بهای لاجورد و عقیق شنگرف که در این جا به کار رفته از سغد آورده سنگ گران بهای کدر { فیروزه } که در این جا به کار رفته از خوارزم آورده شد. نقره و آبنوس از مصر آورده شد . زیوری هایی که با آن دیوارآراسته شد.از یونان آورده شد.ستون های سنگی که در اینجا به کار رفته از دهی « ایبراودشی» نام خوزستان آورده شد. مردان سنگ تراشی که سنگ ها را تراشیدند و نقش انداختند آن ها یونانیان و ساردیان بودند . مردان زرگری که طلال کاری می کردند آن ها مادیان و مصریان بودند . مردانی که چوب نجاری می کردند آن ها ساردیان و مصریان بودند . مردانی که آجر می پختند آن ها بابلیان بودند . مردانی که دیوار را انود می کردند آن ها مادیان و مصریان بودند. » از این کاخ با شکوه که طعمه ی آتش سوزی بزرگی شد ، جز آجرهای لعاب دار رنگی با نگاره هایی از شیر و موجودات افسانه ای و صف نگهبانان ، یعنی سایه ی کم رنگی از شکوه و جلال فراوان آن روزگار ان ، تقریباً چیزی بر جای نمانده است خزانه کاخ داریوش حیاط شرقی که به حیاط خزانه معروف است بیش از 1100 متر مربع مساحت دارد .در سمت جنوب این بنا سه در وجود داشت که به قسمت خزانه و انبار های کاخ که اشیای گرانبها را در آن نگه داری می کردند . که از قبیل طلا ، پارچه های گرانبها و زربفت ، نقره و اشیای که از دو فلز طلا و نقره ساخته شده بود نگه داری می شد . اسکندر پس از فتح این کاخ آن قدر غنایم به دست می آورد که لشگر یانش خود را سیر کردند استرابون می نویسد اسکندر در کاخ شوش بیش از 4900 تالان که هر تا لان برابر با 26 کیلو کاخ تخت جمشید و آثار فلزی آن1* این کاخ که توسط داریوش برای اقامتگاه سیاسی انتخاب شده بود یکی از آثار معماری منحصر به فرد سرزمینمان ایران است که دارای مجموعه ای از بناهای بسیار زیبایی است که هر کدام به نوبه خود قابل بررسی و دارای اهمییت است بزرگترین نقشه ی داریوش ظاهراً این بود که در قلب پارس بارگاهی نو در اندازد که فقط نام او آمیخته باشد و مقام او در جامه ی فرمانروای یک شاهنشاهی بزرگ به نام مردم زیر فرمان اش بنماید . او برای اجرای نقشه ی خود دامنه ی کوه رحمت را بر گزید و فرمان داد تادر آن صفهای مستطیل به پهنای 300 و درازای 445 و بلندای تقریباً 15 متر آماده سازند در این صفه ی بزرگ می باید تالار بار عام داریوش که منابع بعدی آن را آپادانا می نامند بر روی آن ساخته شود. تالار آپادانا بزرگترین ومهم ترین بنا تالار بزرگ ، بار، آپادانا بود . این تالار در وسط صفه و درست آن جا که صفه به جلگه منتهی می شود قرار دارد به این ترتیب آپادانا از دور نیز در دیدرس بود. آپادانا که یکی از شاهکارهای زمانه خود بود و داریوش شاه هخامنشی برای اینکه کار خود را برای آیندگان معرفی کند و برای اثبات این که آپادا نا را واقعا ً داریوش ساخته است سند محکمی در دست است ف . کرفتر معمارحفاری های تخت جمشید ، که بسیار ی از باز سازی های خوب ، را مدیون او هستیم ، در روز 18 و 20 سپتامبر 1933 برج های شمالی « سنگ بنای » داریوش را به صورت سندی سیمین و و زرین به بزرگی 33 در33 سانتی متر ، یعنی درست به اندازه ی همه آجرهای بنا ، در محفظه ای سنگی پیدا کرد که قطرآن 15میلیمترووزن هر کدام از ازلوحهای طلا 5کیلوگرم ولوحهای نقره 4کیلوگرم که متأسفانه دو عدد از این جعبه های سنگی به همراه الواحشان در همان سال کشف به علت نا معلومی مفقود شدند ودو جعبه سنگی دیگر یکی در موزه ایران باستان ودیگری در همان سال به موزه سلطنتی کاخ مرمر انتقال داده می شود . این الواح سند معتبری است که نشان میدهد کاخ آپادانا را داریوش ساخته است داریوش به زبان مصطلح زمان خود می گوید :داریوش شاه ـ شاه بزرگ ـ شاه شاهان ـ شاه کشورها،پسر ویشتاسپ هخامنش .،داریوش شاه می گوید این است شاهنشاهی ای که من دارم ؛ ازختن که آن طرف سغد است تا حبشه (1ـ ک. ماد، هخامنشی ، اشکانی ، ساسانی ، ن. علی اکبر سرفراز و بهمن فیروز مندی ص 125 )،از هند تا سارد که آن را اهورا مزدا که بزرگترین خدایان است به من ارزانی فرمود اهورا مزدا مرا وخاندان شاهی مرا حفظ کند . در کاخ آپا دانا به غیر از این الواح زرین وسیمین از نظر تزئینات در زمان خود بی نظیر بوده است ازدیگر ویژگی که می شود برای کاخ آپادانا از جهت تزئینات فلزی نام برد و جود درگاه های بسیار بزرگی بوده است که مزین به طلا و نقره و و گل و بوته و نقش برجسته شیر دال که در زمان خود این تزئینات منحصر به فرد بوده است . درداخل کاخ پر از فرشهای نفیس بوده و پارچه های زربافت که اقوام مختلف در آن به گرد هم جمع می شدند و عید نوروز را در آنجا جشن می گرفتند . خزانه تخت جمشید 1* داریوش برای اینکه اقتدار وثروت خود را به اقوام مختلف نشان دهد از این رو درکنارکاخ آپادانا کاخ صد ستون را ساخت تا همه بدانند که داریوش دارای چه قدرت وثروتی است . دراین تالار انواع شمشهای طلا ونقره وبراده طلا وجود داشته ودر ضمن در گزارشی از آتناتوس مواجه می شویم که از درخت چنارهای طلایی سخن می گوید که کا ملاَ از طلای خالص ساخته شده بودند و سر شاخه های آن در تالار بار عام گسترده بود و این تاک ها و چنارها وظیفه سایه بانی برای شاه هخامنشی را ایفا می کرد البته این تاک تقلیدی از جواهر سازی آشوری زیرا که آشور بانی پال نمونه ای از آن را داشت و هخامنشیان از آن نمونه تقلید کرده بودند پس بنابراین برگرفته از فرهنگ آشوری بود . زیرا که آشوری بانی پال همونه ای از آن را داشت و هخامنشیان از نمونه ای تقلیدی کرده بودند پس بنابراین بر گرفته از فرهنگ آشوری بود. « گنجینه همدان » یکی از مناطقی که از نظر فلز کاری مورد توجه بوده است همدان امروزی یا اکبتان سابق بوده که پس از شکست اژدی هاک توسط کوروش در سال 550 ق.م به دست هخامنشیان افتاده و در زمان داریوش این شهر پایتخت تابستانی هخامنشیان قرار گرفت . در سال 1920.م در این شهر سودجویان به کمک گنجینه ی دست یافتند که متاسفانه از کشور خارج شده و به دست یک مجموعه دار آمریکایی به نام ویدال قرار گرفت . یکی از این اشیاء مجموعه کیتبه زرینی است از به نام داریوش دوم هخامنشی و مرکب از 20 خط میخی هخامنشی که به مثابه سنگ اول بنابرای ساختمان کاخی در همدان به کار رفته بود . (1ـ ک هفت هزار سال فلز کاری در ایران .ن. محمد تقی احسانی ص 80)اشیای زرین دیگر چون انگشتر ، گوشواره ، مدال هایی با نقوش بر جسته ، سینه ریز ، سنگ های قیمتی و بازوبند ، در سال 1948 .م. همراه با اشیای دیگری از هنر ایران در موزه کر نوچی پاریس در معرض نمایش این آثار گذاشته شد . در سال1956.م.م اشیای دیگری به موزه تهران انتقال داده شده که عبارتند از : 1ـ خنجری از طلا که انتهای آن مزین به دو سر شیر است 2ـ سینه ریز طلا با سنگ قیمتی مزین به 10 کله شیر 3ـ جام طلا که نام خشایار شاه اغول بر روی آن حک شده به سه زبان عیلامی ، بابلی ، و فرس قدیم 4 ـ ساغر طلا به شکلی پیکر شیر بالدار آثار متعدد دیگری هم در همدان پیدا شده که عبارتند از : 1ـ لوح زرین آریا منه ، جد بزرگ داریوش اول 2ـ لوح زرین آرشام ، پدر بزرگ او ، این دو لوح به خط پارسی ، عیلامی ، بابلی ، است مانند الواح تخت جمشید متضمن نسب نامه و حدود ایران باستان است 3ـ الواح زرین و سیمین داریوش اول و دوم 4ـ لو ح زرین اردشیر دو 5 ـ بشقاب زیبا با مدال هایی در وسط که با سر گوزن ، گاو نر و شیر زینت داده شده است . تاریخ ساخت این بشقاب اواخر قرن 6 ق.م است ویژگی این اثر و جود نقش عقاب است که فرهنگ سکایی بر گرفته شده است اهورا مزدا نگهبان شما |
|
| نویسنده: | kdj [ شنبه 6 تیر1394 - 12:48pm ] |
| عنوان پست: | Re: هنر فلز کاری در دوره هخامنشی |
تشکر از رحمتی که میکشید |
|
| نویسنده: | Generator [ یکشنبه 7 تیر1394 - 10:19am ] |
| عنوان پست: | Re: هنر فلز کاری در دوره هخامنشی |
kdj نوشته است: تشکر از رحمتی که میکشید افتخاریست نصیب شده. |
|
| صفحه 1 از 1 | همه زمان ها بر اساس UTC + 3:30 ساعت تنظیم شده اند. |