قبرستان هر منطقه ای با توجه به یک سری خصوصیات ممکن است که با مناطق دیگر فرق داشته باشد . گاهی این اختلاف در خصوصیات قبور ، در فصله ی یک شهر تا شهر دیگر و گاهی در فاصله ی یک روستا تا روستای دیگر فرق میکند . بنده در کردستان گاهی بیشتر از 7 نوع چیدمان متفاوت قبر را ، فقط در یک روستا مشاهده کرده ام که هر کدام شکل خاص خودش رو داشته و با توجه به کوچک بودن منطقه ی وجود قبور ، اکثر قبرها ، هر کدام مربوط به دوره ی تاریخی خودش بوده و خصوصیات خاص خودش را داشته .
بیشتر تفاوتهای قبور ، در یک منطقه ، به دوره های مختلف تاریخی و مردمانی با آئین متفاوت ، ربط دارد . پس هرچه منطقه کهن تر باشد ، تعداد قبرستانها با شکل و چیدمان متفاوت ، بیشتر است .
اما بعد از اسلام ، همیشه حداقل دو یا سه نوع قبر را میتوان در یک منطقه دید ، که مربوط به دوگانگی در دین و آئین و اتفاقات مربوطه در آن منطقه میشود و با اینکه از نظر تاریخی هم دوره بوده اند ، اما چیدمان متفاوتی دارند و از نظر وجود اشیای باارزش هم متفاوت هستند .
ناگفته نماند که در بعضی جاهای کردستان نوعی قبرستان وجود دارد که با قبرستان مسلمانان هیچ تفاوتی ندارد ، بغیر از اینکه دارای اشیای باارزش هست و دلیل خاص خودش را دارد . پس شناخت خیلی مهم است .
با توجه به تجربیات بنده ، بهترین راه برای پیدا کردن قبور در یک منطقه ، قبل از هر چیز ، دانستن دین و آئین و شناخت از مردم آن منطقه و تاریخ آنهاست . اینطوری معلوم میشه که چه کسانی در منطقه زندگی کرده اند و با توجه به قدرت آن افراد ، جای زندگی آنها کجاها بوده و با توجه به آئین آنها ، جای قبرستان آنها بدست می آید و طرز و شکل گذاشتن قبور معلوم میشود و با توجه به وضعیت آن مردمان ، ارزش قبرهای آنها معلوم میشود . ( گاهی در یک قبرستان فقط تعداد معدودی از قبرها دارای بار هستند و گاهی فقط یک قبر )