عصر آهن
عصر آهن (Iron Age). یکی از دورههای زندگی بشر و در ایران همزمان با 3800 سال تا 2700 سال پیش. در فاصله زمانی میان 4000 تا 3800 سال پیش به دلیل گسترش خشکسالی و نابود شدن سکونتگاههای انسان، شواهد چندانی از زندگی انسان به دست نیامده است. دوره آهن به سه زیردورة آهن 1 (3800 تا 3300 سال پیش)، آهن 2 (3300 تا 3000 سال پیش) و آهن 3 (3000 سال تا 2700 سال پیش) تقسیم میشود.
برخی دستاوردهای این دوره عبارتند از: کشف آهن و ساخت ابزار آهنی، توانایی رسیدن به حرارت 1500 درجه، رواج شیشهگری، گسترش فلزگری و طلاسازی، ساخت و ساز سلاح و جنگاوری، شکل زندگی مجدد کوچنشینی بجای یکجانشینی، از بین رفتن هنرها و نقاشیهای روی سفال.
پیدایش آهن به عنوان سختترین فلزی که انسان بدان دست یافته بود، موجب انقراض قطعی ابزارهای سنگی میشود که هنوز کم و بیش در دورههای مس و مفرغ تداول داشت. کشف آهن خود محصول توانایی انسان در دستیابی به حرارات ۱۵۰۰ درجه بوده است. با اینکه پیدایش آهن خود موجب پیدایش شیشه و شیشهگری و برخی حرف وابسته بدان میگردد، اما در مجموع تأثیر چندانی بر روی بهبود زندگی انسان و رفاه او نمیگذارد. بلکه موجبات ساخت ابزار جنگی سختتر را فراهم میکند.
انسان در این دوره و در حدود ۳۵۰۰ سال پیش موفق میشود تا برای نخستین بار اسب را اهلی کند. اما اهلی کردن اسب برخلاف اهلی کردن حیوانات دیگر در دورههای قبل، کمکی به بهبود زندگی انسان نمیرساند، بلکه به دلیل استفاده روزافزون جنگاوران و غارتگران از آن، شرایط زندگی انسان را سختتر و ناامنتر میکند.
دوره آهن در شرایطی آغاز میگردد که عمده سکونتگاههای انسان بر اثر خشکسالی از میان رفته بودند و انسان مجدداً به شرایط زندگانی کوچنشینی روی آورده بوده است. این شرایط خشکسالی و کمبود مواد غذایی، به ناچار موجبات گسترش لشکرکشیها و جنگهای دائمی و بیپایان و حملات مداوم سرزمینها به یکدیگر را فراهم ساخته بود. لشکرکشیهایی که هر دو نوآوری تازه انسان، یعنی آهن و اسب، به تمامی در خدمت آن قرار گرفته بود. از این دوره برخلاف دورههای پیشین شواهد چندانی از سکونتگاههای انسانی مشاهده نشده است. سکونتگاههای اعصار پیشین اکنون جای خود را به گورستانهای بزرگ دادهاند.
در عصر آهن، گسترش خشکسالی و کمبود مواد غذایی در کنار کشف آهن که در حدود ۳۸۰۰ تا ۳۵۰۰ سال پیش اتفاق افتاد، موجبات گسترش لشکرکشیها و جنگهای دائمی را فراهم ساخت. این زمان، عصری است که تقریباً اثر و نشانهای از جوامع مدنی انسان و قراردادهای اجتماعی در آن دیده نمیشود و همه جا رد پای خشونت، کشتار و غارت به دیده میآید. آثار هنری انسانها، نگارههای زیبای روی سفالینهها، پیکرههای آکنده از احساس آرامش و همبستگی که در عصر مفرغ کمیاب شده بودند، بطور کامل بر باد میروند. معماری نظامی و قلعهها و استحکامات جای کشتزارها و روستاها را میگیرند. در کاوشهای باستانشناختی، بجای ابزار کشاورزی، بازماندههای سرنیزهها و دشنهها پدیدار میگردند. نیروی سلاح بر همه قراردادها و قانونها و هنجارهایی که انسان هزاران سال برای شکلگیری و گسترش آن و بــرای دستیابی به جامعهای سعادتمند و توأم با خوشبختی رنج کشیده بود، فائق میآید
در همین دوره حکومت های بزرگ مانند ماد و هخامنشی در فلات ایران پدید آمد و ایران وارد دوره تاریخی شد.
کانال آموزشی
persian archaeologist
https://telegram.me/joinchat/AAAAAD8uAfDJXZ2rj9jCWg